|
ONS BESLUlT
In economisch opzicht ging het de nieuwbakken Staat niet erg voor den
wind: de steeds weer terugkeerende crisissen, in handel en nijverheid,
die na de Septemberdagen begonnen, zijn er het bewijs voor. Het verbruik
van katoen door de Gentsche nijverheid, dat in 1829 7.500.000 kilo overtrof,
was in 1832 tot 2 milli-oen kilo gevallen en ging de 5 millioen kilo in
lange jaren niet te boven. Het dagloon van een katoenwever op 1 Oogst 1830
nog 2 frankwas op 1 Januari 1835 tot 0,62 fr. teruggevallen. Antwerpen
en Oostende zagen hun handelsvloot verhuizen of in de dokken verrotten.
Vooral in Vlaanderen was het economisch verval zoo diepgaande dat zelfs
Louis-Philippe er de aan Dacht van Talleyrand op vestigde. In een zijner
volksliedjes zong; Door van Rijswijck :
Miserie, miserie,
de Waal aan 't ministerie,
dat deugt voor Vlaanderen niet.
Reeds in 1831 liet de afgevaardigde voor Roeselare, C. Rodenbach, uitschijnen
dat er op 380 beambten van de centrale besturen slechts 22 Vlamingen waren.
Natuurlijkerwijze ging de belangstelling dier Waalsche beambten in de eerste
plaats naar de streek hunner jeugd. Daarbij komt nog dat men maar oog had
voor de grootindustrie. De Waalsche koolmijnen werden de kern van een machtige
nijverheid, die weldra in België den boventoon voerde en die zich
in groote belangstelling van Staatswege mocht verheugen. Vlaanderen integendeel
scheen een schoon verleden zonder toekomst. Het door koning Willem ontworpen
kanaal van Terneuzen werd niet voltooid; de haven van Oostende wachtte
lang en vruchteloos naar verbetering; de ontworpen vaarten in Vlaanderen
en in de Kempen werden voor geruim en tijd verdaagd. Terwijl een net van
spoorwegen Wallonië omspande bleven West- Vlaanderen en Limburg er
zonder. Te Brussel scheen men te vergeten dat Vlaanderen aan zee lag: met
liet de visserij kwijnen.
* * *
De leiders der omwenteling trachtten onze taal uit te roeien:
De eerste daad van het Voorloopig Bewind was het staatsblad uitsluitend
in het Fransch te laten verschijnen (5 October). Tien dagen nadien schafte
zij de Vlaamsche Kamer af, die bij het Hof van beroep te Luik uitspraak.deed
over de vonnissen uit Limburg. Einde October werd het Vlaamsch uit het
leger te bannen : commando en beheer, 't was al fransch dat de klok sloeg.
De 2700 officieren in 1831 waren allen Franschen op 150 na: de generale
staf telde 24 Franschen en 4 Belgen.
Op 16 November 1830 riep hét Voorloopig Bewind het fransch uit
als eenige officieele taal. «Overwegende dat het Vlaamsch, door de
inwoners van zekere plaatsen gesproken, verschilt van provincie tot provincie
en soms van omschrijving tot omschrijving, zoodat het onmogelijk zou zijn
den tekst der wetten en besluiten in die taal af te kondigen, zal het fransch
in België de eenige officieele taal zijn. Wel werd in de grondwet
de «vrijheid der talen» geschreven en mocht de staatsburger
de taal gebruiken die hij verkoos, maar volgens hoogergenoemd besluit van
16 November moest dit recht «geregeld worden om in overeenkomst met
den dienst der algemeene regeering en der recht banken gebracht te worden»,
wat beteekende dat wanneer de rechten der burgers in botsing kwamen met
de belangen of de grillen der ambtenaren, de rechten der burgers moesten
zwichten. In bestuur en leger was de verhouding tusschen het aantal Vlamingen
en Walen wraakroepend. Dit was het gevolg van de geweldige «plaatskensjacht»
waarmede de Walen hun taalgenooten van het voorloopig Bewind bestookt hadden.
En als kroon op dit hatelijk verfranschingwerk drongen de ministeries van
koning Leopold I legt de officieele onderwijsgestichten het Fransch als
voertaal op. De universiteit te Gent werd een fransche universiteit. Vlaanderen
scheen enkel nog een mooie bladzijde oude geschiedenis. Maar toen kwam
Willems en Snellaert en David en uit het stof der bibliotheken brachten
zij de overoude adelbrieven van onze taal in het licht:
En Conscience leerde ons volk lezen en schreef zijn leeuw van Vlaanderen,
het volksboek van den Vlaamschen trots. Deze jongens van boer en arbeider
en burger begonnen een nieuw hoofdstuk in de VIaamsche geschiedenis.
De Vlaamsche beweging was begonnen. Vlaanderen zou niet sterven. Gij
zegt dat 't Vlaamsch teniet zal gaan't En zal dichtte Guido Gezelle, voor
wiens luisterende ziel 't lijzigste gefluister taal en teeken had. Hij
verheerlijkte Vlaanderen, werk van Gods handen. Een . ander kind uit West-
Vlaanderen, Rodenbach, joeg den blauwvoet over 't land. " En niettegenstaande
de verlokking van het vreemde werd «onze misprezen moedertaal»
naar den troon gebracht van het volkshart. We hebben moeten jaren en jaren
strijden voor. een brokje recht. Heel de negentiende eeuw is een eeuw van
Vlaamsche schande en van Belgische verdrukking. En dat zouden wij móeten
vieren !
Wij vergeten niet dat bij de tonen van de Brabançonne onze taal
naar den stal werd verwezen. Wij kussen de hand niet die ons slaat als
dezen die aldus hopen wat kruimels te krijgen van de belgische tafel. Wij
vieren niet het jaar dat het schoone Nederland vaneen scheurde. Noch in
economisch opzicht, noch in Vlaamsch cultureel opzicht hebben wij eenige
reden tot dankbaarheid jegens de Waalsch-fransch.franskiljonsche belhamels
van 1830 En in godsdienstig opzicht ? Zeker, wij hebben geen blad voor
de mond genomen bij de bespreking van de regeeringsdaden van koning Willem.
Maar om wille van zijn despotische neigingen moesten wij niet scheiden.
Enkele jaren na 1830 moest Willem vaarwel zeggen ook aan den Hollandschen
troon. De belgische katholieken kregen de schoolvrijheid zonder toezicht
en zonder een cent! De hollandsche katholieken leven thans onder het regiem
van de gesubsidieerde vrijheid. Onze colleges zijn arme luidjes in vergelijking
met de mooie katholieke lycea bij onze noorderbroeders en in heel.de katholieke
wereld beschouwt men als een ideaal de schoolvrijheid lijk... in Holland.
De
Vlamingen hebben in 1830 het ongelijk gehad zich te laten op sleeptouw
nemen door de Walen en de Franschen.
Wij hebben geleerd en zullen thans niet meezingen in het belgisch koor,
maar meer dan ooit zullen wij streven naar de samenwerking van Noord- en
Zuid-Nederland
Leve Vlaanderen !
Leve Belgica!
Leve Belgium!
Dat wil zeggen... Leve de Nederlanden ! .
door « VOLKSHEIL » V. z. W. PRIJS: 1 FRANK -uitgeven in
1930
|